I. Tổng quan thị trường hàng hóa phái sinh toàn cầu và Việt Nam

1. Biến động khối lượng giao dịch toàn cầu

Theo số liệu từ Hiệp hội Giao dịch Hàng hóa Phái sinh Quốc tế (International Derivatives Commodities Association - IDCA), khối lượng giao dịch hàng hóa phái sinh toàn cầu đã tăng 18,7% trong nửa đầu năm 2025, đạt 4,92 tỷ hợp đồng. Đặc biệt, các sàn giao dịch châu Á đang chứng kiến mức tăng trưởng ấn tượng, với CME Group (Mỹ) và TOCOM (Nhật Bản) dẫn đầu về thanh khoản.

Đáng chú ý, tỷ trọng giao dịch hợp đồng năng lượng đã giảm từ 41% xuống 36% so với cùng kỳ năm 2024, trong khi nhóm kim loại và nông sản tăng lần lượt 7% và 4%. Điều này phản ánh rõ xu hướng chuyển dịch của nhà đầu tư sang các nhóm hàng hóa ít biến động hơn trong bối cảnh bất ổn địa chính trị.

2. Thị trường Việt Nam: Tăng trưởng nhanh trong khu vực

Thị trường hàng hóa phái sinh Việt Nam, dù còn non trẻ, đang ghi nhận tốc độ tăng trưởng ấn tượng. Theo số liệu từ Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV), khối lượng giao dịch 6 tháng đầu năm 2025 đạt 1,23 triệu hợp đồng, tăng 42% so với cùng kỳ năm trước. Tổng giá trị giao dịch đạt khoảng 268.500 tỷ đồng, tương đương 10,8 tỷ USD.

Ông Nguyễn Văn Tùng, Phó Tổng Giám đốc MXV, nhận định: "Thị trường hàng hóa phái sinh Việt Nam đang có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất Đông Nam Á. Việc kết nối với các sàn quốc tế như CME, CBOT và TOCOM đã giúp tăng tính thanh khoản và đa dạng hóa sản phẩm, thu hút cả nhà đầu tư cá nhân và tổ chức."

Tuy nhiên, tỷ lệ nhà đầu tư cá nhân vẫn chiếm đến 86% tổng khối lượng giao dịch, cho thấy dư địa tăng trưởng rất lớn từ khối tổ chức và doanh nghiệp trong tương lai.

hanghoaphaisinh247vn

Thị trường hàng hóa phái sinh 2025

Bây giờ, chúng ta hãy đi sâu phân tích từng nhóm hàng hóa chính để có cái nhìn toàn diện về thị trường.

II. Phân tích chuyên sâu theo nhóm hàng hóa

1. Nhóm kim loại: Bước vào chu kỳ tăng giá mới

a. Kim loại quý (Bạc, Bạch kim)

Bạc (SILVER): Đang trong xu hướng tăng giá bền vững với mức tăng 23,4% từ đầu năm đến nay. Đặc biệt, chênh lệch giữa tỷ lệ vàng/bạc (Gold/Silver ratio) đã giảm xuống mức 68, thấp nhất trong 4 năm qua, báo hiệu tiềm năng tăng giá dài hạn của bạc.

Phân tích kỹ thuật cho thấy bạc đã phá vỡ kháng cự mạnh ở mức $29,5/ounce và đang tiến đến vùng $32-33/ounce trong quý IV/2025. Yếu tố cơ bản hỗ trợ giá bạc bao gồm:

  • Nhu cầu công nghiệp tăng mạnh (pin năng lượng mặt trời, ô tô điện)
  • Sản lượng khai thác giảm 3,8% trong năm 2025
  • Chính sách nới lỏng tiền tệ của Fed dự kiến trong Q4/2025

Bạch kim (PLATINUM): Sau giai đoạn tích lũy dài, bạch kim đã bứt phá mạnh mẽ với mức tăng 17,8% trong quý II/2025. Phân tích kỹ thuật chỉ ra mô hình "cốc và tay cầm" (cup and handle) đã hoàn thành, với mục tiêu giá $1.320/ounce trong 6 tháng tới.

Các yếu tố cơ bản hỗ trợ bạch kim bao gồm:

  • Nhu cầu từ ngành ô tô (bộ xúc tác) phục hồi mạnh mẽ
  • Nguồn cung từ Nam Phi (70% sản lượng toàn cầu) gặp nhiều gián đoạn
  • Tình hình địa chính trị căng thẳng tại Nga (nhà sản xuất lớn thứ 2 thế giới)

Nhận định chuyên gia: Ts. Lê Văn Minh, Trưởng phòng Phân tích Hanghoaphaisinh247: "Nhà đầu tư nên phân bổ 25-30% danh mục vào kim loại quý trong 6-12 tháng tới, với tỷ lệ bạc:bạch kim là 2:1. Đặc biệt, chiến lược giao dịch chênh lệch (spread trading) giữa bạc-vàng và bạch kim-vàng sẽ mang lại hiệu quả cao với rủi ro thấp hơn."

b. Kim loại công nghiệp (Đồng, Quặng sắt)

Đồng (COPPER): Đã tăng 16,2% từ đầu năm, hiện giao dịch quanh mức $10.250/tấn. Phân tích kỹ thuật cho thấy đồng đang trong xu hướng tăng bền vững, với vùng $11.000-11.200/tấn là mục tiêu cuối năm 2025.

Các yếu tố cơ bản hỗ trợ giá đồng:

  • Nhu cầu từ quá trình chuyển đổi năng lượng toàn cầu (điện khí hóa, năng lượng tái tạo)
  • Kho dự trữ tại LME giảm 32,4% so với đầu năm
  • Nhu cầu từ thị trường Trung Quốc phục hồi mạnh mẽ sau gói kích thích kinh tế

Quặng sắt (IRON ORE): Tình hình tương đối kém tích cực hơn, với mức giảm 7,8% trong quý II/2025. Nguyên nhân chính đến từ sự suy giảm của thị trường bất động sản Trung Quốc và sản lượng thép toàn cầu giảm 2,3%.

Chiến lược giao dịch: "Nhà đầu tư nên áp dụng chiến lược 'pair trading' - mua đồng/bán quặng sắt với tỷ lệ 60/40 để phòng ngừa rủi ro và tối ưu hóa lợi nhuận," theo khuyến nghị từ Ban Phân tích của Hanghoaphaisinh247.

Sau khi phân tích nhóm kim loại, chúng ta sẽ chuyển sang nhóm nông sản - một lĩnh vực đang có nhiều biến động đáng chú ý.

hanghoaphaisinh247vn

Phân tích chuyên sâu theo nhóm hàng hóa

2. Nhóm nông sản: Rủi ro lạm phát thực phẩm trong ngắn hạn

a. Ngũ cốc (Ngô, Lúa mì, Đậu tương)

Ngô (CORN): Giá ngô đã tăng mạnh 19,6% trong quý II/2025 sau khi chạm đáy 3 năm vào quý I. Nguyên nhân chính đến từ:

  • Hiện tượng La Nina dự kiến quay trở lại vào cuối năm 2025
  • Diện tích gieo trồng tại Mỹ giảm 4,2% so với năm 2024
  • Nhu cầu ethanol tăng do giá dầu cao

Phân tích kỹ thuật cho thấy ngô đã vượt đường trung bình động 200 ngày và đang hình thành mô hình "đáy đôi" (double bottom) với mục tiêu giá $5,8-6,0/bushel trong quý IV/2025.

Lúa mì (WHEAT): Đang trong xu hướng tăng giá mạnh mẽ với mức tăng 24,7% từ đầu năm. Căng thẳng địa chính trị tại khu vực Biển Đen đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn cung lúa mì toàn cầu, đặc biệt là sản lượng từ Nga và Ukraine (chiếm 28% xuất khẩu toàn cầu).

Đậu tương (SOYBEAN): Giá đậu tương biến động trong biên độ hẹp, với mức tăng khiêm tốn 7,3% từ đầu năm. Tuy nhiên, chỉ số tồn kho/tiêu thụ (Stocks-to-Use ratio) đã giảm xuống mức 5,8% - thấp nhất trong 7 năm, báo hiệu nguy cơ thiếu hụt nguồn cung trong niên vụ 2025/2026.

Mẹo: "Đối với nhóm ngũ cốc, chiến lược giao dịch theo mùa vụ (seasonal trading) đặc biệt hiệu quả. Thống kê 10 năm gần đây cho thấy lúa mì thường tăng giá vào quý II, ngô tăng giá vào quý III và đậu tương tăng giá vào quý IV. Nhà đầu tư nên điều chỉnh vị thế theo chu kỳ này để tối ưu hóa lợi nhuận." - Trích từ podcast "Bàn tròn Hàng hóa", tập 47, tháng 5/2025.

Nguồn: Podcast "Bàn tròn Hàng hóa", VOV - Đài Tiếng nói Việt Nam, tập 47, 2025.

b. Nhóm nông sản công nghiệp (Cà phê, Đường, Cao su)

Cà phê (COFFEE): Cà phê Robusta đã tăng 31,2% từ đầu năm, đạt mức cao nhất trong 14 năm. Nguyên nhân chính là:

  • Sản lượng từ Việt Nam (chiếm 40% sản lượng Robusta toàn cầu) giảm 18% do hạn hán
  • Kho dự trữ tại ICE London giảm 42% so với đầu năm
  • Nhu cầu tiêu thụ toàn cầu tăng 3,1% trong năm 2025

Phân tích kỹ thuật cho thấy cà phê Robusta có khả năng điều chỉnh ngắn hạn về vùng $4.200-4.300/tấn trước khi tiếp tục xu hướng tăng dài hạn.

Đường (SUGAR): Sau khi đạt đỉnh vào tháng 4/2025, giá đường đã điều chỉnh giảm 14,2% nhưng vẫn cao hơn 18,5% so với đầu năm. Cán cân cung-cầu đường toàn cầu dự kiến thâm hụt 2,8 triệu tấn trong niên vụ 2025/2026, chủ yếu do sản lượng tại Brazil và Ấn Độ giảm.

Cao su (RUBBER): Giá cao su RSS3 tăng 11,3% từ đầu năm, được hỗ trợ bởi:

  • Nhu cầu từ ngành ô tô Trung Quốc phục hồi mạnh mẽ
  • Nguồn cung từ Thái Lan (nhà sản xuất hàng đầu) giảm do dịch hại
  • Chi phí sản xuất tăng do giá dầu và phân bón cao

Tiếp theo, chúng ta sẽ phân tích nhóm năng lượng - nhóm có mức biến động mạnh nhất trong năm 2025.

3. Nhóm năng lượng: Bất ổn địa chính trị thúc đẩy biến động

Dầu thô (CRUDE OIL): Giá dầu WTI đã tăng 27,4% từ đầu năm, hiện giao dịch quanh mức $98/thùng. Phân tích kỹ thuật cho thấy dầu đang trong xu hướng tăng mạnh với mục tiêu $105-110/thùng trong quý IV/2025.

Các yếu tố cơ bản hỗ trợ giá dầu:

  • Căng thẳng tại Trung Đông tiếp tục leo thang
  • OPEC+ duy trì cắt giảm sản lượng 2,2 triệu thùng/ngày
  • Kho dự trữ dầu thương mại Mỹ giảm 28,7 triệu thùng trong tháng 4-5/2025

Khí tự nhiên (NATURAL GAS): Giá khí tự nhiên đã tăng 16,8% trong quý II/2025 sau giai đoạn giảm sâu. Nhu cầu mùa hè tại Mỹ tăng mạnh do dự báo nhiệt độ cao kỷ lục, trong khi sản lượng khai thác tại Mỹ tăng chậm lại do các nhà sản xuất thắt chặt chi tiêu vốn.

Chiến lược giao dịch: "Với nhóm năng lượng, chiến lược 'calendar spread' đang đặc biệt hiệu quả. Cụ thể, nhà đầu tư nên mua hợp đồng dầu WTI kỳ hạn ngắn (1-2 tháng) và bán hợp đồng kỳ hạn dài (6-7 tháng) để tận dụng tình trạng 'backwardation' hiện tại của thị trường," theo khuyến nghị từ Ban Phân tích Hanghoaphaisinh247.

Trong kênh YouTube "Hàng hóa Toàn cầu", ông Nguyễn Quang Huy, chuyên gia phân tích năng lượng, đã có nhận định: "Biến động giá dầu trong nửa cuối năm 2025 sẽ chủ yếu bị ảnh hưởng bởi các yếu tố địa chính trị hơn là cung-cầu cơ bản. Nhà đầu tư cần theo dõi sát tình hình tại Trung Đông và chính sách của OPEC+."

Nguồn: YouTube "Hàng hóa Toàn cầu", video "Phân tích thị trường dầu mỏ quý III/2025", tháng 6/2025.

III. Chiến lược đầu tư 2025: Phân bổ danh mục tối ưu

1. Chiến lược phân bổ tài sản theo chu kỳ kinh tế

Trong bối cảnh chu kỳ kinh tế toàn cầu đang chuyển từ giai đoạn phục hồi (recovery) sang giai đoạn tăng trưởng (expansion), việc phân bổ tài sản trong lĩnh vực hàng hóa phái sinh cần tập trung vào:

  • 40% Kim loại công nghiệp: Đồng, nhôm (hưởng lợi từ giai đoạn tăng trưởng kinh tế)
  • 25% Năng lượng: Dầu thô, khí tự nhiên (nhu cầu tăng trong giai đoạn tăng trưởng)
  • 20% Kim loại quý: Bạc, bạch kim (phòng ngừa rủi ro lạm phát)
  • 15% Nông sản: Lúa mì, cà phê, đường (phòng ngừa rủi ro thiếu hụt nguồn cung)

2. Chiến lược giao dịch theo vùng giá và thanh khoản

Phân tích đa khung thời gian (Multiple Time Frame Analysis) đang trở thành công cụ quan trọng cho nhà đầu tư hàng hóa chuyên nghiệp. Chiến lược này kết hợp:

  • Khung D1 (Daily): Xác định xu hướng dài hạn
  • Khung H4 (4 giờ): Xác định điểm vào/ra lệnh
  • Khung M30 (30 phút): Tinh chỉnh điểm vào lệnh và quản trị rủi ro

"Nên áp dụng quy tắc Fibonacci trong việc đặt mục tiêu lợi nhuận và dừng lỗ. Cụ thể, đặt mục tiêu lợi nhuận tại mức 161,8% và dừng lỗ tại mức 38,2% của biên độ dao động gần nhất. Quy tắc này đã chứng minh hiệu quả với tỷ lệ thành công trên 65% trong giao dịch hàng hóa phái sinh."

3. Ứng dụng phân tích dòng tiền thông minh

Phân tích dòng tiền thông minh (Smart Money Flow) ngày càng được các nhà đầu tư chuyên nghiệp áp dụng. Chỉ số Commitment of Traders (COT) do CFTC công bố hàng tuần là công cụ quan trọng để theo dõi vị thế của các nhóm nhà đầu tư lớn.

Hiện tại, báo cáo COT mới nhất cho thấy:

  • Nhóm Managed Money (quỹ đầu tư) đang tăng vị thế mua ròng đối với bạc, đồng và lúa mì
  • Nhóm Producer/Merchant (doanh nghiệp sản xuất) đang tăng vị thế bán ròng đối với dầu và cà phê
  • Nhóm Swap Dealers (ngân hàng) đang cân bằng vị thế đối với đa số hàng hóa

Chiến lược theo dõi COT: "Khi vị thế mua ròng của nhóm Managed Money vượt ngưỡng 70% tổng vị thế, đây thường là dấu hiệu cảnh báo đỉnh giá ngắn hạn. Ngược lại, khi vị thế mua ròng dưới 30%, đây thường là cơ hội mua vào tốt," theo phân tích từ podcast "Inside Commodity Markets".

Nguồn: Podcast "Inside Commodity Markets", Bloomberg, tập "COT Report Analysis", tháng 5/2025.

Chiến lược đầu tư 2025: Phân bổ danh mục tối ưu

IV. Dự báo thị trường 6 tháng cuối năm 2025

1. Những yếu tố vĩ mô ảnh hưởng đến thị trường

  • Chính sách tiền tệ: Fed dự kiến sẽ cắt giảm lãi suất 0,25-0,5% trong Q4/2025, hỗ trợ giá hàng hóa
  • Tăng trưởng kinh tế toàn cầu: IMF dự báo tăng trưởng đạt 3,1% năm 2025, thấp hơn so với dự báo đầu năm (3,4%)
  • Lạm phát: Lạm phát giá lương thực toàn cầu dự kiến đạt 6,8% năm 2025, cao hơn so với lạm phát chung (4,2%)
  • Giá USD: Chỉ số DXY dự kiến sẽ giảm 3-5% trong 6 tháng cuối năm, hỗ trợ giá hàng hóa

2. Dự báo giá cụ thể cho từng nhóm hàng hóa

Hàng hóa Giá hiện tại Dự báo Q3/2025 Dự báo Q4/2025 Tiềm năng tăng/giảm
Bạc $29,8/oz $31-32/oz $32-33/oz +10,7%
Bạch kim $1.180/oz $1.220-1.250/oz $1.280-1.320/oz +11,9%
Đồng $10.250/tấn $10.500-10.800/tấn $10.800-11.200/tấn +9,3%
Lúa mì $7,8/bushel $8,2-8,5/bushel $8,5-9,0/bushel +15,4%
Cà phê Robusta $4.850/tấn $4.500-4.700/tấn $4.800-5.000/tấn +3,1%
Dầu WTI $98/thùng $100-105/thùng $105-110/thùng +12,2%

V. Kết luận và khuyến nghị đầu tư

Thị trường hàng hóa phái sinh năm 2025 đang mở ra nhiều cơ hội đầu tư hấp dẫn, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro lớn do bất ổn địa chính trị và sự chuyển dịch chính sách tiền tệ toàn cầu. Nhà đầu tư chuyên nghiệp cần áp dụng các chiến lược quản trị rủi ro hiệu quả và linh hoạt điều chỉnh danh mục theo diễn biến thị trường.

Khuyến nghị đầu tư của Hanghoaphaisinh247 cho 6 tháng cuối năm 2025:

  1. Overweight (Tăng tỷ trọng): Bạc, bạch kim, đồng, lúa mì
  2. Neutral (Giữ nguyên): Dầu WTI, khí tự nhiên, ngô
  3. Underweight (Giảm tỷ trọng): Quặng sắt, đậu tương, cao su

Khẩu vị rủi ro của nhà đầu tư sẽ quyết định tỷ lệ phân bổ cụ thể, tuy nhiên, chiến lược phân tán rủi ro với tối thiểu 4-5 mặt hàng khác nhau là nguyên tắc cơ bản cần tuân thủ.

"Thành công trong đầu tư hàng hóa phái sinh không phải đến từ việc dự đoán đúng 100% xu hướng thị trường, mà đến từ việc quản trị rủi ro hiệu quả và kỷ luật tuân thủ chiến lược đã đề ra," - Trích từ bài phỏng vấn với ông Trần Minh Hoàng, Tổng Giám đốc Hanghoaphaisinh247, đăng trên Tạp chí Đầu tư Chứng khoán, số tháng 6/2025.

Để được tư vấn chi tiết về chiến lược đầu tư hàng hóa phái sinh phù hợp với mục tiêu và khẩu vị rủi ro của bạn, hãy liên hệ với đội ngũ chuyên gia của Hanghoaphaisinh247: